Disiplinde Ceza Çeşitleri
Çocukta disiplin sağlamak belli yaşlar arasında oldukça zor. Daha önce de yazdığım üzere istenmeyen davranışta önce birkaç kere uyarıyorız ve devam ederse ceza veriyoruz. Ödül ceza uygulamayın diyenler var ancak hiçbir şey yapmadan disipline etmek oldukça zor. Mola paspası ya da mahrum bırakmayı cezadan saymayanlar var ama ben onların mantığını anlamadığım için bu yazımda bu uygulamaları cezadan sayacağım.
Mola paspası uygulamasında çocuğun yaşına göre dakika belirliyorduk. Ancak mola paspasından önce mahrum bırakma (televizyon, oyuncak, park yasağı gibi) şeyleri deniyoruz. Mola paspası belli yaştan sonra işe yaramıyor bence. Çünkü bir süre sonra çocuk tek başına sessizce oturarak kendi kendine vakit geçirebiliyor ve bu cezadan bir şey anlamıyor. O yüzden bence mahrum bırakma daha etkili.
Geçen yazımda hiperaktiviteyi yazmıştım. Hiperaktivite konusunda araştırma yaparken bir yerde Fransa’da hiperaktivite olmadığından aynı zamanda ailelerin çocuklarına dayak atmasının yasak olmadığını gördüm. Gerçi bu durum bence yanıltıcı çünkü açıkçası bizim gibi ülkelerde de bu yasak değil. Yani çocuğun dövüldüğünü biri duyar ya da anlar ve şikayet ederse bununla ilgili bir yaptırım yok. Bu konu üzerinde düşündüm. Gerçekten dayak neden etkili? Çocuğun istenmeyen davranışı yapmasını engelliyor. Ancak çocuk intikam düşüncesi geliştireceği için zaman içerisinde daha beter istenmeyen davranışlar geliştirecektir. Burada aslında etkili olan çocuğun dikkatini başka yere hızlıca çekebilmiş olmak. 2-3 yaşından küçükler için yapılan dikkati başka yere dağıtma tekniği. Aklıma eskiden okullarda bir köşede tek ayak üstünde bekletildiğimiz geldi hemen. Hem hızlı bir çözüm, istenmeyen davranışı hızlıca bitiriyor, hem de çocukta denge ve kaba kas kuvvetini geliştiriyor.
Peki neden diğeri o kadar hızlı etki etmiyor? Çünkü çocuk yaptığı yanlışın sonucunu görmesi uzun sürüyor. Örneğin parkı yasakladınız ama ne zaman için yasakladınız, ne zamana kadar yasakladınız, gerçekten yasakladınız mı? Çocuğun bunu algılaması zaman alıyor. Sonuç olarak bu yöntem işe yarıyor ama çocuk dediğinizi yaptığınızdan emin olunca tek bir uyarınız yetmeye başlıyor. Ancak o zamana kadar uzun bir süre sabretmeniz gerekiyor.