Türkiye’nin turizm geliri neden artmaz?
Bugün Türkiye’nin turizm geliri neden artmaz, turist kazıklayarak cari açığı neden kapatamayız konuları üzerinde duracağım. Geçenlerde arkadaşımla konuşuyordum. Mısır’da turistleri kazıklıyorlarmış gitme diyordu. Gayri ihtiyari ağzımdan çıktı. Türkiye’deki gibi yani dedim. Gerçekten Türkiye’de gördüğüm yaşadıklarımdan o kadar yoruldum ki. Acıdır artık tatile yurtdışına gidiyorum. Geçen seneler İtalya’yı tercih etmiştim. Bu sene de Yunanistan’a gittim. Şimdi benim gördüğüm yaşadığım -hem de Booking’den- anlatacağım. Hele en son yaşadığımı dinleyin bu kadarı da olmaz diyeceksniz.
Farklı fiyat çekme
Benim yıllarca yaşadığım şu oldu Türkiye’de: Pansiyonlar, hosteller sitelerinden bir fiyat yazıyorlar. Hatta bir tanesi telefon edince de fiyat yükseltmişti. Bir tanesi de telefonda ne yazdıysak o demişti ama otelden ayrılırken farklı fiyat çektiler. Tabii daha fazla fiyat çekiyorlar. Artık alışkanlık olmuştu. Otelden bir şeyleri alıp yanımda götürüyordum ekstra parayı çıkarmak için. Tamam her yer böyle yapmadı ama gittiğim yerlerin önemli bir yüzdesi böyle yaptı. Şimdi bu turist kazıklama değil mi? Böyle de bir başlık var turist kazıklayarak cari açık kapatmak gibi. Ama böyle de kendi ayağımıza sıkmıyor muyuz acaba? Sizce de bu şekilde Türkiye’nin turizm geliri artar mı gerçekten?
Geçen yaz çocuğa karavan göstereyim bir karavan tatili yapalım dedim. Yorumlar aynı. Herkes farklı fiyat çekip gelen turistleri dolandırmış. Ödüm koptu ailemin evinden kafamı çıkaramadım. Dedim ki kazıklanacağıma, canım sıkılacağına hiç tatil yapmayayım daha iyi. Geçen yaşadığımda Esenboğa havalimanı luxury rezidans denilen illegal apart kiralayan bir yere denk geldim. Booking diye güvenmiştim. Tabii ben böyle illegal bir yer olduğunu da gidene kadar fark etmedim. Yer de Esenboğa Havalimanından çok uzak bu arada. Neyse. Adam arkamdan iban gönderdi. Ben şok. Booking’de bu tarz farklı fiyat çekmelere pabuç bırakmıyorlar zaten ben de para göndermedim. Ama adam beni taciz etti bir sürü ben engelleyene kadar.
Son deneyimim
Buraya ss de atacağım. Biz anahtarı ve odayı teslim ettikten sonra adam biz taksiye binip gidene kadar bırak bir şey söylemeyi o kadar saygılı ve güler yüzlüydü ki. Neyse biz gittikten sonra bu akıllı anahtarı içeride bırakıp kapıyı kapatmış. Biz bıraktığımızda oda kapısı açıktı. Adam da odanın içine girmişti zaten biz çıktığımızda. Sonuç olarak senin ben gittikten sonra kendi muhitinde yaptığın hatadan bana ne? Hani kendi kendine verdiğin zarar beni ilgilendirmediği gibi beni memnun etmen gerekmez mi? Adam beni sonra bir sürü taciz etti. Memleketim insanının vizyonuna gerçekten inanamıyorum. Ee ben bunları yazmayacak mıyım? Booking puanı düştü. En başta benim yorumum görünüyor. Ben bir müşteri olarak bir tane bile bu tarz yorum görsem asla tercih etmem. Zaten çevrede bir sürü başka otel var lokasyonu daha iyi olan.
Dahası var. Adam diyor ki işte biz yatakları toplamadan gitmişiz. Bre adam ben senin evine bir de temizlemek için mi o kadar para vereceğim. Yeminle milletin kafası güzel. Anlattıklarım şok geçiriyor. Kafayı anlamak mümkün değil. Adam bir an yaptığı işi unuttu diyor eşim. Hayır yorumlardan birinde otelin pis olduğundan bahsetmiş bir Alman. Biz sadece uyumak için girmiştik. O yüzden belki fark etmedim. Eğer o da temizliğinden müşteri mesulse ve gerekli bilgilendirmeyi bu şekilde yapmıyorlarsa belki de odalar pistir. Bir de oda temizliğini hangi müşteri yapıyor? Genelde gönüllü ücretsiz kalan müşteriler yapıyor. Cidden insanlar bir işi bu kadar cahilce mi yapıyor acaba?
Daha ne kadar amatör olunabilir?
Adam cevap olarak dedi ki bizim için de kötü bir tecrübeydi, sizi bir daha ağırlamayacağız. Normalde müşteri küfür etse en aptal yer dahi yaşadığınız şey için üzgünüz, bir dahakine telafi etmek isteriz diye cevap veriyor ama bu adam o kadar vizyonsuzdu ki umarım böyle cevap verir de herkes ne kadar amatör olduğunu görür demiştim. Yeminle uluslararası arena da rezalet bunlar. Hani sanki çevrede başka otel yok insanlar senin illegal apartını tercih etmek zorunda. Normalde ben müşteri aşırı beklentili şeyler bile yazsa bu tarz saygısızca cevap veren bir yeri asla tercih etmem. Zaten yorumlara bakarak tercih etmiştim. Benim gibisi varsa ki vardır bana göre müşteri sayıları epey düştü otomatikman. Ya burada yazdığım vizyonsuzluk meselesi ya da eleman maaşını alamadığı için falan işi sabote ediyor. Asıl işvereni de bunu denetlemiyor.
Açgözlü esnaf ve yozlaşma
Türkiye’de sıkıldığım konulardan biri de açgözlü esnaf ve ahali. Likya ve Karya yolunda dağ tepe toprak yürüdüm. Maalesef ülkemizin bu güzellikleriyle Türklerden çok yabancılar ilgileniyor. Misafirperver köylülerimiz oralardan geçenlere kahve, meyve gibi şeyler ikram ederlerdi. Biz de yabancılarla yanyana yürüdüğümüz olurdu. Bu yabancılar bu ikramlar karşılığında çat çıkarır euro ya da dolar bazında ödeme yaparlardı. Biz de ikrama ödeme yaptıkları için şaşışırdık. Anladığım kadarıyla bazı yabancıların aklı şöyle çalışıyor. 5 yıldızlı otelde kapitalizme para yedireceğime, doğayı ve kültürü yaşar insanlara sadaka dağıtırım. Tabii bizdeki fırsatlardan çok daha fazlasına sahip olanlar için mükemmel bir fikir. Ancak bir bu işi gönüllü yapmak var bir de buna zorunda bırakılmak. Bir de kazıklanmak. Bence zamanla turist bölgelerindeki insanlar bu bahşişlerle açgözlü hale geldi ve otantik kültürümüzü kaybettik. Her şeyin karşılığını bekler hale geldik.
Bölgede yine illegal yollarla köydeki barakasını, derme çatma kulübesindeki odasını turistlere kiralayanlar oluyor. Küçümsemiyorum. Bu da güzel bir turist deneyimi ancak adam 5 yıldızlı her şey dahil otel fiyatı çekiyor. Türküz diye epey fiyat indirdiğimiz bu otantikliklerden birinde kaldığımızda sabah uyandığımızda devasa bir sümüklü böcek neredeyse burnuma tırmanmak üzereydi.
Ani değişen tavırlar?
Esenboğa illegal lüksündeki apartlara dönersek belki de adam bahşiş bekledi ve vermediğimizden böyle yaptı diye düşündük. Çünkü son ana kadar hiçbir sıkıntı çıkmadı. Odayı ve anahtarı sorunsuzca teslim ettik. Ama bu bahşiş olayı zorla olmamalı. Ayrıca herkes herkese bahşiş verecek olsa benim bahşiş zengini olmam gerekirdi. Ayrıca zaten çıkmışım buz kalıbı halinde otelden. Adam masraflardan kısmak için kombiyi kapatmış. Bir de bahşiş vermeyi akıl edemedim.
Diğer dolandırıcılıklar
İnternette dahi ingilizce Türkiye’de turist dolandırıcılarından nasıl korunabilirsiniz diye yazı var. Yıllar önce yolda giderken adamın biri üstümüze tavşan fırlatmıştı. Arkadaş tavşan düşmesin diye aldı ama adama geri vermek isterken adam tavşana fal çektirdi. Üstüne de uçuk bir fiyat istediğinde arkadaş verdi, ben de verdi diye kızmıştım. Bıçak satıcıları da bıçağı verirken ücretsiz üstüne bir şeyler yazayım mı dediğinde mesela “yok istemiyorum” diye cevap vermene rağmen illa yazayım dediğinde siz de geçiştirirseniz bıçağın üstüne “Çekoslovakyalılaştıramadıklarımızdan mısınız?” Gibi bir şeyler yazıp harf başı uçuk bir rakam isteyebiliyorlar. Bir de yeni duydum, ayakkabı boyacıları önünüze fırça fırlatıp sizin yerden almanızı istiyorlarmış. Sonra bu iyiliğinizin karşılığı ücretsiz ayakkabınızı boyayacağını söyleyip yine uçuk bir rakam çekiyormuş.
Turistler neden diğer ülkeleri tercih ediyor?
Bir seferlik turist dolandırarak iyi para kazandığımızı düşünsek de bu ertesi sene turizmi azaltarak gelirimizi düşürecektir. Özellikle de internet çağında bir kişi bile dolandırılsa hızlı yayılıyor. Ve sonra Mısır örneğinde olduğu gibi kimse gelmek istemiyor. Yine vizyon meselesi bence. Bir miktar da iq. Belki yine işin ucu eğitime geliyor. Küçücük Dubai’nin turizm geliri Türkiye’nin toplam turizm gelirinden fazla. Doğru düzgün gelişmemiş Yunan adalarına çok daha fazla turist geliyor. Yazıyı yayınlamamla birlikte yakın Yunan adalarına vizesiz seyahat izni çıktı. Bu haber ilk çıktığında bazı partiler tepki vermiş. Ben gideni suçlamam. Herkes afedersin eşek gibi çalışıyor herkesin kafa dinlemeye hakkı var. Kendi ülkemizde şark kurnazları tarafından dolandırılacağınıza gidin Yunanistan görün. Zaten tesadüf ben de Yunan adaları turundan dönmüştüm. İnsanlar o kadar güleryüzlüdü ki.
Ülkem o kadar güzel ve benzersiz ki. Sırf insanlar yüzünden belki de ekonomi düzelecekken, Türkiye’nin turizm geliri artacakken düzelmiyor. Burada tamamen hükümeti suçlamak doğru değil. Gerçekten ülkeden bıktığım şeylerden biri de insanlardı. Ama işin kötüsü herkes aynı değilken bir kesimin herkese mal edilen etkileri olması. Sonuçta herkes de kötü değil. Sadece kötülerin sayısı da az değil. Kendini akıllı sanan milleti dolandırmaya girişiyor sonuçlarını düşünmeden.
Ben de ne yapayım? Yılda 3 gün bir Türkiye’ye geleyim dedim 3. Gün yaşadığıma bak. 360 gün başka ülkede bir gün böyle şey yaşamazsınız. Yine de ben dersimi aldım. Zaten artık booking harici otel ayarlamıyordum. Artık Türkiye’den ayarlıyorsam da yıldızlı ya da bilinen otellerden şaşmayacağım.